Akwizgran to miasto położone w zachodnich Niemczech. Jest uwielbiane przez kuracjuszy z uwagi na źródła termalne z wodami alkaiczno-siarczanymi, które cenione były już w czasach rzymskich.

Na pocztówkach obok katedry możemy spotkać się często z postacią Karola Wielkiego, który upodobał sobie to miasto właśnie ze względu na zdrowotne właściwości jego wód i postanowił wynieść je na podium europy, czyniąc siedzibą swojego karolińskiego imperium.

Początki miasta mają jednak źródło dużo wcześniej. Prace archeologiczne niedaleko Akwizgranu potwierdzają, że miasto mogło istnieć już za czasów Celtów. Niestety tutaj musimy zmartwić wszystkich zapalonych miłośników historycznych obiektów, podczas II wojny światowej Akwizgran był jednym z pierwszych miast zajętych przez wojska alianckie, co spowodowało, że aż 70% miasta poszło z dymem.

Główną atrakcją Akwizgranu, dla której niewątpliwie warto poświęcić każdy kilometr drogi jest Katedra Najświętszej Marii Panny, wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, a w niej zachowana z pałacu karolińskiego oktagonalna kaplica oraz położony zaraz przy katedrze skarbiec. W środku zobaczymy relikwie gromadzone przez dziesiątki lat (lub tylko o nich usłyszymy 😉). Ale o tym dalej.

Zacznijmy od początku.

Podczas podróży wywiązała się między nami mała sprzeczka o nazwę miasta. Aachen? Akwizgran? Jedno z nas twierdziło tak, drugie siak. Skąd wzięły się dwie nazwy? A no przede wszystkim stąd, że Akwizgran jest niemieckim miastem, więc i nazwę posiada niemiecką. W Polsce panuje taki zwyczaj, że spolszczamy nazwy zagranicznych miast, tak więc Paris jest u nas Paryżem, Nürnberg Norymbergą, a Aachen to po prostu Akwizgran. Większość osób myli nazwa tak daleka od niemieckiej. Aachen ze staroniemieckiego oznacza wodę (nawiązanie do gorących źródeł), polska nazwa poszła tym samym tropem. Zapożyczyliśmy sobie z łacińskiego "Aquisgranium", co dosłownie oznacza wody Grannusa, celtyckiego bożka. I tak oto powstała polska nazwa Akwizgran. Wszystko jasne!

Do miasta dotarliśmy w porze obiadowej a naszym podstawowym celem, była katedra inna niż wszystkie dotąd. Postanowiliśmy jednak, że zostawimy ją sobie na deser. Parking znaleźliśmy tuż przy głównej ulicy prowadzącej do Ponttor, średniowiecznej bramy miasta, będącej pozostałością po murach miejskich. Budowla, jak na bramę jest ogromna i dobrze utrzymana. Służy dziś za przejście dla przechodniów.

W mieście znajdziemy dwie bramy - Ponttor i Marschiertor. Położone są po dwóch stronach Akwizgranu, obie średniowieczne, ale zupełnie inne od siebie. Pierwszą z nich okrążyliśmy z każdej strony i uznaliśmy, że jest niesamowita a jej rozmiary robią wrażenie. Drugą, mniejszą bramę podziwialiśmy z okien samochodu, osobom zafascynowanym średniowieczną architekturą polecamy odwiedzić obie, to świadectwo kawału historii miasta.

Od Ponttor szliśmy sobie spacerkiem przez uniwersytecką część miasta, tętniącą życiem w kierunku ratusza. Wybiła 15:00, w licznych barach, kawiarenkach, restauracjach zaczęło przybywać ludzi. Wszyscy uśmiechnięci, odprężeni po pracy - za to właśnie kochamy Niemcy - kiedy przychodzi fajrant ludzie nie chowają się po kontach swoich domów ale z nich wychodzą.

Podążaliśmy w stronę Haus Löwenstein, gotyckiego budynku wybudowanego równolegle do ratusza. Dojście tam zajęło nam około 10-15 minut. Budynek został wzniesiony w połowie XIV wieku z litego kamienia w przeciwieństwie do budynków z tamtego okresu, które zwykle budowane były z drewna i gliny. Był niegdyś budynkiem mieszkalnym przeznaczonym dla zamożnej części ludu. Odziedziczył nazwę po swojej pierwszej właścicielce Annie Löwenstein. Budynek ozdobiony jest dwoma małymi wieżyczkami, umieszczony został na nim herb a w części narożnej możemy zobaczyć małą, pozłacaną figurę św. Nepomucena.

Do dziś ze średniowiecznego budynku zachowała się jedynie fasada, budynek zaś został własnością miasta i mieszczą się w nim biura administracji.

W dniu dzisiejszym możemy podziwiać 50 różnych figur upamiętniających władców Cesarstwa Rzymskiego w Niemczech umieszczonych na fasadzie gmachu, z których 31 zostało koronowanych w akwizgrańskiej katedrze. Warto zajrzeć również do środka, już od progu wita nas bogato utrzymane wnętrze. Na szczególną uwagę zasługuje Sala Koronacyjna, będąca również pozostałością po pałacu Karola Wielkiego. Znajduje się w niej wykonany z brązu pomnik Karola Wielkiego i replika klejnotów koronacyjnych (oryginalne insygnia koronacyjne znajdują się obecnie w Wiedniu). Do XVI wieku sala służyła przede wszystkim koronacjom, dziś wręcza się w niej nagrody Karola Wielkiego (Karlspreis) za pracę wykonaną w służbie Europie i zjednoczeniu Europy. Laureatami owej nagrody byli przykładowo Emmanuel Macron, Angela Merkel, Donald Tusk, Papież Franciszek, Papież Jan Paweł II czy Królowa Beatrycze.

Ratusz możemy zwiedzić sami lub z przewodnikiem. Wybierając pierwszą opcję warto wypożyczyć przewodnik audio dostępny w języku polskim.

W tym miejscu musimy również wspomnieć o budynku Grashaus oddalonym kawałek od rynku. Jest to gmach starego ratusza z XIII wieku. Budynek jest "schowany" między kamieniczkami, można niechcący go ominąć, mimo tego, że znacznie różni się architekturą od jego sąsiadów. Niestety nie dostępny do zwiedzenia z marszu. Możemy jednak skontaktować się wcześniej mailowo >> 📧 << i umówić dostępny pasujący nam termin zwiedzania.

Kawałek dalej, przy parku Elisengarten znajdziemy kolejną ciekawą fontannę Kreislauf des Geldes (dosłownie "obieg pieniędzy") zasilaną gorącymi wodami termalnymi. Tym razem jej oryginalność nie pochodzi jedynie z kształtu a samego ruchu wody. Nie wypływa ona z figur ani nie tryska a zwyczajnie wiruje. Umieszczone zostały na niej postacie satyryczne, ukazujące obieg pieniędzy. Naszym zdaniem bardzo oryginalny pomysł i ciekawe miejsce w mieście.

W tym miejscu należy wspomnieć również o fontannie Karola, którą mogliśmy podziwiać na placu ratuszowym. Jest jedną z większych w mieście. Zachowana w niej została tradycyjna forma, której wierzchołek ozdabia postać samego Karola Wielkiego trzymającego insygnia koronacyjne. Idealne dopełnienie widoku na budynek ratusza.

Ostatnią fontanną, z którą łączy się równie ciekawa co jej forma anegdotka jest Bahkauv-Brunnen. Bahkauv to cielę wodne, bo tak dosłownie możemy przetłumaczyć jego imię. Legendarny stwór nie cierpi alkoholu, atakuje studentów i dorosłych mężczyzn, którzy krążą po ulicach Akwizgranu pod wpływem %. Kobiety za to nie muszą się go obawiać. Bahkauv nie poluje jednak w dzień, strzec się go trzeba jedynie po zmroku. Kiedy tylko wyczuje pijanego od razu wskakuje mu na plecy utrudniając tym samym powrót do domu. Najgorzej jak ugryzie, wtedy wielki kac murowany.

O fontannach i pomnikach można by dużo pisać. Po za wymienionymi warto odwiedzić również chłopca z rybami, fontannę rajską i spróbować znaleźć dziewczynkę z ogromnym piernikiem, do której my akurat dotarliśmy przypadkiem.

Przez obiekt przechodzimy do parku Elisengarten, gdzie możemy zrelaksować się na zielonej trawce lub pomoczyć nogi w chłodnej wodzie (o ile to nie zima 😉). Możemy również skorzystać z oferty restauracji lub kawiarni. My wybraliśmy to pierwsze, było baaaardzo gorąco, więc woda była jak ukojenie. Siedzieliśmy tak sobie gapiąc się na przechodniów krążących w tą i z powrotem a w tle górowała nad wszystkim katedra, której jak się okazało, nie zdążyliśmy już zwiedzić tego dnia. Nacieszyliśmy się więc widokiem i udaliśmy w kierunku wykopalisk archeologicznych w centrum parku. Osłonięte przeszkloną wiatą dają nam możliwość obejrzenia części prac przeprowadzonych w tym miejscu.

W przedsionku mijamy dwa dziwne jak na to miejsce posągi, wilczycy i ogromnej szyszki. Długo zastanawialiśmy się skąd wziął się pomysł na takie figury we wnętrzu katedry, aż dotarliśmy do legendy, która głosi, że podczas budowy świątyni król musiał wyjechać, pozostawił więc złoto na jej ukończenie. Budowniczy jednak przepuścili wszystkie pieniądze. Budowa stanęła w miejscu a rozpoczęło się główkowanie jak zapobiec katastrofie. Właśnie wtedy z pomocą przyszedł im diabeł, który zaproponował ukończenie katedry w zamian za duszę pierwszej osoby, która wejdzie do niej po ukończeniu prac. Prawdopodobnie wiedział, że pierwszą osobą będzie sam papież Leon III, chcący poświęcić miejsce. Miejscowi wpadli w tym większą panikę, kiedy okazało się, że pierwszą osobą może być również sam Karol Wielki. Wymyślili więc podstęp. Zagonili do katedry wilczycę, diabeł zabrał jej duszę i umieścił w owej szyszce, szybko jednak zorientował się co się właśnie wydarzyło i zdenerwowany wyleciał z katedry odrywając sobie palec, który zaklinował się w drzwiach.

A jeśli chodzi o fakty. Posąg wilczycy, datowany na II wiek po Chrystusie, został sprowadzony do Akwizgranu na polecenie Karola Wielkiego z Rzymu, szyszka zaś to pozostałość dawnej fontanny z X wieku.

Widok na prezbiterium. Na przodzie słynne Pala d'Oro, dalej relikwiarz Karola Wielkiego.

W tym miejscu nie sposób nie wspomnieć o złotym Pala d'Oro datowanym na początek XI wieku. Jest to złote antepedium ołtarzowe (inaczej zdobiona płyta osłaniająca blat ołtarza), jego rangę podnosi fakt, że jest jednym z trzech zachowanych z czasów ottońskich tego typu zabytkiem. Pozostałe możemy znaleźć w Kościele Św. Ambrożego w Mediolanie oraz w paryskim Musée National du Moyen Âge.

Na uwagę zasługuje również ambona Henryka II z początku XI wieku, wykonana z drewna dębowego i pokryta złotą blachą. Należy do najważniejszych zabytków sztuki ottońskiej, dziś wykorzystywana jest w celach liturgicznych jedynie podczas ważnych wydarzeń kościelnych.

Na koniec zostawiliśmy sobie jeszcze pamiątkę po koronacji przeszło 30 królów i 12 królowych, której zdjęcia nie wstawimy tutaj celowo, każdy bowiem powinien zobaczyć go na własne o czy 😉. Tron Karola Wielkiego znajduje się wciąż w górnej części kościoła. Kiedy tylko usłyszeliśmy słowo "tron" nasza wyobraźnia zaczęła świrować - musi być nieziemski, skoro do roku 1531 nie wymieniono go na inny. Jakież było nasze rozczarowanie na widok zwykłego, gołego siedziska w rozmiarze M. Nie mogliśmy uwierzyć własnym oczom, choć dotarły nas słuchy o skromności Karola Wielkiego, ale żeby aż takiej?! Niemożliwe.

No właśnie, skromność tronu jest tylko pozorna. Podobno miał on zostać wykonany z płyt grobowych Jezusa co potwierdzać mają gry wyryte w płytach, którymi zabijali nudę rzymscy żołnierze pilnujący grobowca. Trudno więc o tron o wyższej randze od tego 😉.

Inne źródła podają znów, że tron Karola Wielkiego został zakopany wraz ze szczątkami króla. Grobowiec jednak został rozkopany z polecenia Ottona III, który później miał podarować tron Bolesławowi Chrobremu. Możemy spekulować, po której stronie leży prawda, jednak należy pamiętać o tym, że ostatnie badania dowodzą o pochodzeniu kamiennego tronu z czasów późniejszych, najprawdopodobniej za koronacji Ottona I.

Katedrę ozdabiają przeogromne witraże. Szczególnie zachwyciły nas witraże w prezbiterium, ogromne, kolorowe i niestety nieoryginalne... Niestety są rekonstrukcją wykonaną po II wojnie światowej, pierwotne zostały zniszczone jak większa część miasta przez alianckie bombowce. Nie udało się ich uratować.

Katedrę możemy zwiedzić samemu lub z przewodnikiem również w języku polskim. Niestety aby zobaczyć tron Karola będziemy zmuszeni do wzięcia udziału w zorganizowanym zwiedzaniu to samo tyczy się również zwiedzania skarbca. Aby można było fotografować obiekt musimy jeszcze uiścić drobną opłatę. Bilet wstępu zakupimy w punkcie informacyjnym na przeciwko wejścia do skarbca, przy katedrze. Zwiedzanie z przewodnikiem odbywa się co godzinę: pon-pt 11:00-13:00, 14:30-16:30 a w lato również o 17:30, sob-ndz 13:00-17:00.